Dîsa rewşeke ku qet jê hez nake! Hezar carî ji xwe re gotibû ku “Ji vir û pê de ne gava siwar bûm, gava peya bûm ez ê haqrê bidim!”
Çênedibû, çênedibû. Xwedê bela xwe bide. Berî niha ne carekê, ne pênc cara belkî deh, panzdeh, bîst cara ketibû vê rewşê, bi şifêr re devjenî kiribû. Ya qenc ew bû ku gava gihîşt qonaxê û dikir ji dolmîşê peya bibe haqrê bide. Demekê wisa kiribû. Lê vê carê, vê cara paşî… Rawestgeh qelebalix bû. Çend kes beziyabûn, bi şiplî xwe avêtibûn nava erebê. Du kes li çepê wî. Li milê rastê bû. Perê wî ê hûrê hûr dido û nîv bû. Gava rêwiyên din haqriya xwe dabûn wî jî bi wan re kiribû, dido û nîvê xwe dirêj kiribû. Şifêr rahiştibû pera, perê ji ber dido û nîv, pênc weraqa mayî yên rêwiyên din li wan vegerandibû, lê yê wî… Di vê navê de heke yê li milê rastê peya nebûya û yekî din siwar nebûya nehatibûya li cihê wî rûnenişta heye ku şifêr perê ji ber mayî lê vegeranda. Ji ber ku ev ededa wî bû. Lê gava rêwî gotibû “Cağaloğlu” şifêr pê re mijûl bûbû, perê ji ber dido û nîva mayî ji bîr kiribû.
Aniha divê çi bikira? Bigota “Ezbenî, we perê ji ber dido û nîva mayî ji bîr kir!” Belkî şifêr li erza wî bixista “Tu çi zanê min ji bir kiriye?” Li erza wî nexista jî, rêwiyan wê weha lê binihêrta, heye ku di dilê xwe de weha û weha bigotana “Pe’k çi miriyê pera ye!” Nedixwest kesek di derheq wî de weha bifikire, digel vê ji nihêrtinên bi maneya van fikran ên di bin çavan re nefret dikir, cinê wî tanîn dora wî.
Li yê rastê mêzand: Yekî girsepoz, qirikkişiyayî bû. Ne ji began lê ji efendiyan. Yên weha zimandirêj in. Serê xwe ji hemû tiştî têşînin. Ji miqersiyê pir hez dikin. Herweha ji şifêr re bigota “Ezbenî, we perê ji ber dido û nîva mayî ji bîr kir…” ew mêrikê girsepoz, qirikkişiyayî wê bi wî hawî di bin çavan re binihêrta. Bi erzşikên “Çi ye tu dinêrî?” bigota, wek navê xwe dizanîbû wê “Ma ji çava re qedexe heye?” lê vegeranda.
Careke din li mêrik mêzand, weke ku gotibe “Ma ji çava re qedexe heye?” jê qeherî. Di dilê xwe de got:
“Heye!”
Wekî ku besiva “Yok canım?”* standî bêhtir hêrs bû. Dîsa di dilê xwe de:
“Canê te nîn be tu çawa dijî?”
“Wax çi henekeke tamsar. Lawê min henek îşê mirovên zîrek e. Lê tu…”
“Lê ez?”
“Tu kundirek î!”
Tam di vê navê de rêwiyê li milê çepê jî ji bo peya bibe ji şifêr re dengê xwe hilda. Erebe rawesta, yê li çepê wî peya bû. Xwe bi aliyê cihê valabûyî de da. Yê girsepoz, qirikkişiyayî jî kete navbeynê. Li serê rastê rêwiyekî nû. Ew ê jî biçûyê Cağaloğluyê. Weraqeya bi tenê dirêj kir. Şifêr pêncih qirûş di ser milê xwe re li rêwiyê li milê rastê vegerand. Şifêr dido û nîvê wî bi temamî ji bîr kiribû. Di navekê de:
“Ezbenî, we perê ji ber dido û nîva min mayî ji bîr kir!” kir bibêje, dev jê berda. Belkî jî mêrik ê weha bigota:
“Dido û nîva çi?”
Dikir bifetisî. Wekî ku bira şifêr ev bersiv dayî aciz bûbû. Di dilê xwe de:
“ Te dî, wextê ez siwar bûm min da!”
“Nayê bîra min”
“Çawa nayê bîra te? Naxwe vira dikim?”
“Ma ez vira dikim?”
“Di vî îşî de me çi dît çi nedît..”
Wê gavê, wê gavê dê xwe ranegirta û hiş ji serî biçûya:
“Tu, min û wan dike yek yanî?”
Belkî şifêr bi kêleka rastê ve xwe nîv bifitilanda:
“Tu çi yî? Bîjiyê bîjî? Tu sextekar sextekariya xwe qebûl nakin. Hele tu bêje, wê dev û rûyê te ve bigihe!”
“Êê”
“Êê ya çi Panayot!”
Erê, weha bi şifêr re devjenî bikira wê çi bibûya dawiyê? Wê biketa qereqolê?
Ji nişka ve berê wî kete neynika şifêr: Şifêr têra xwe hebû, yekî li ser xwe bû. Bi wan simbêlên ji ser ve û ji bin ve hatin ziravkirin jî dişibiya kûçikekî. Ku pê re devjenî bikira wê ji ser dîreksiyon peya bibûya, bi berstûka wî bigirta, belkî jî kulmek, seriyek…
Axînek kişand. Ev, qet ne ya ku bixwesta bû. Dev û rûyê wî di xwînê de, ser û cilê wî di tozê de mayî biçûya qereqolê, bibûya dawedar li ser şifêr… Bi ser de rêwiyên li milê rastê û yên li ba şifêr jî wê aliyê şifêr bigirtana. Wê gavê şifêr ê bigota: “Heqaret li min kir Komser Beg!” wê yeko yeko bahsa tevgerên wî bikira, mişteriyan jî wê li ser bikira ku, him perê wî wê bimane him jî ji ber heqareta li şifêr kirî dibe ku dawe derheq wî de vebûna, wê qenc bixisiriya.
Loma, baştir e ku dev jê bedre, behsa dido û nîva xwe neke, ji nû ve pêncî qirûşî bide şifêr. Xwiyaye ji bîr kiribû…
Ji berîka perê hûr a şalê xwe dido perê zer ê bi bîst û pênca derxist, xiste mista xwe. Piştî kurtedemekê ku gihîştin Cağaloğluyê gava bikira peya bibe wê pere bida. Wê bida, lê çima? Riya bi pêncî qirûşî çima wê bi sêsed qirûşî biçûya? Qey enayî bû? Gava pere dixistin berîka xwe di ber çavê wî re pevçûn, qereqol, şadetiya mişteriyan derbas bû. Betal kir, pere nexistin berîka xwe. Sohrek lêdan bixwara nexwara biketa qereqolê heye ku sûcdar derketa, hele ku topa heqaretê ya li şifêr kirî jî biketa ser ne sê weraqe, kî zane çend sê weraqe wê biketane nav meselê.
Çavê wî dîsa çû ser rûyê kûçikê şifêr:
Di dilê xwe de got “Xwedê bela xwe bide te, kûçik kurê kûçika. Ji rûyê te xwiyaye tu çi gû yî. Heram be, kerafî be, tu nexwî inşeleh. Bibe haqê îlaca. Haqê îlacê zaroka te -heke hebe- ya ku herî jê hez dike!”
Gihîştibûn Cağaloğluyê:
“Ez li cihekî musaît peya bibim!”
“Baş e bira..”
Şifêr erebe bi aliyê musaît de da û sekinand. Wî, tam dikir pêncî qirûşê di destê xwe de dirêj bike, şifêr perê ji ber dido û nîva mayî dirêj kir:
“Kerem ke bira, dido weraqê te!”
Rahişte wan. Bi gavên ku li hev dihelbilîn bi lez dûr ket. Soro moro bûbû, ji xwe şerm dikir.
*Na lo
Werger: B.R
Werger/Translation 