Dibên berê sînema bû ev çayxane. Rojên çarşemê piştî nîvro, civata mirovên teqawîtbûyî digere li şaneşîna vê çayxaneyê. Pêpelokên vê qatê ji derve ne. Heçî tê, bi carekê re xwe li şaneşîne dibîne… û pêre pêre dibe tofana çepikan! Heçî ku tê jê re li çepikan dixin, her ku zêde dibin, maseyan digihînin hev. Her car di nav destê wan de pirtûk, rojname… paste û filan bêvan… erê, çente. Piraniya wan mamosteyên teqawîtbûyî ne. Li vê çayxaneya zilaman, jin jî di nav wan de hene.
Abdullah li wan temaşe dike. Bila werin rûnin… bila bikin çan çan… kax kax… kîh kîh… Piraniya wan tiştê goştîn û birûn naxwin, tiştekî jî venaxwin. Heçî vexwe jî wekî ededê çayekî venaxwe. Çaya gişan jî cihê cihê ye.
“Bila ya min zelal be…”
“Bila ya min piçekî din jî zelal be…”
Abdullah jî dibêje:
“Temam begê min, ya we sê dilop…”
Diçe ji yê li ber ocaxê re dibeje:
“Pêncan çêke! Du heb zelal, yek sê dilop!..”
Şekirê xwe bi xwe re digerînin.
Parçeyek lînonî din jî dixwazin li ber ixlamûra xwe. Hemû jî kubar in, gava tiştekî dixwazin şerm dikin. Di nav wan de, hindik bin jî, ciwan jî hene. Ew her dixwazin bê deng bimînin, lê pirsên ku bikin jî her hene.
Berê, gava dibû tofana çepikan yên li qata xwarê şaş diman. Êdî hîn bûn. Vêce gava tofana çepikan li hev biketa, dihat fêmkirin ku yek ji devereke dûr hatiye, yekî ku kêm caran tê.
Ji dûmana çixarê hez nakin. Tewana çayxaneyê ne bilind bûna, li vê şaneşînê jî rûnediniştin. Yek didoyê ku hê jî dev ji çixarê bernedayî, derdiket sefikê, çixareya xwe li hember Adalaran dikişand. Dermanên wan ên ku bi rêk û pêk dixwarin hebûn. Te digot qey bi dorê anjiyo dibûn.
Te digot qey yekî ji wan di emrê xwe de virek nekiriye, kesek nexapandiye… ji bo xapandinê niyeta xwe xera nekiriye, qet xerabî nekiriye. Westiyayî ne, an jî wekî ku wê gavê wê biwestin xuya dikin. Her car heman cilan li xwe bikin jî, her car ser û cilên wan pak û paqij in. Heme bêje berçavkên gişan hene. Yê hinekan du heb hene. Ji hev re “Mamoste…” dibêjin. Hindik be jî, bêhna berberiyekê tê ji navbera wan. Yekî ku hate ber masê, devê derî nîşan dide, sermeselê weha dibêje:
“Ka li Elî Beg, serê gavekê bêhna xwe berdide û tê…”
Pev re dikenin.
Wekî ku hemû tenêtiyê dikişînin.
Berf be… baran be ne xem e… wekî ku herin îbadetê tên vir.
Gava hewa xweş bibe jî, hinekî wekî ku coş dibin, -an naxwe kevir di cihê xwe de giran e. Paşê jî pereyên xwe -gelek caran hûrepereyên xwe- dijimêrine ser masê û ji kêlîka hatin bêhtir bê deng vedigerin.
Abdullah, pera davêje berîka xwe, qedehên vala dide hev, maseyan ji hev dûr dixe. Wekî ku weha difikire:
“Ev çarşem jî derbas bû…”
Heke rast be weha difikire, wekî ku ji dêla wan jî difikire.
****
Sami Beg, bi gavên sivik xwe digihîjîne Müşerref Xanimê. Devê xwe dike ber guhê wê, dibêje:
“Ezbenî, dîsa merheba ji we re!”
Müşerref Xanim bêhnekê disekine. Paşê, gava Sami Beg dibîne, dibişire.
Hûn ji Sami Beg bipirsin, herî zêde ji vê bişirîna Müşerref Xanimê hez dike. Bişirîneke di tamê de… Bi rastî Samî Beg qet ne di wê hewldanê de ye ku hezkirina xwe ji bo Müşerref Xanimê veşêre. “Erê, lê Müşerref Xanim çi difikire, ezbenî!..” Vê pêlê Sami Beg gelek caran vê ji xwe dipirse.
“Sami Beg, malava, we ez tirsandim…” dibêje Müşeref xanim û bişirîna li ser riwê wê zêde dibe.
“Li min biborin ezbenî, ma ji dil ez dikarim we bitirsînim?.. Gava min, hûn dîtin, min got ji xwe re, ‘Hahaka, ez xwe bigihînimê!..’
Vireke piçûçik… Ew kî bû qey gava Müşerref Xanimê radibû ji ber masê û diçû, çi nemabû pê re bide rê?.. Ma ew kî bû radiwesta ku heta ew hinekî dûr bikeve?.. Ma kî bû ku hema wisa silavek li yên ber masê kir û bi bayê bezê kete pey? Lê, kê rojnameyên xwe ji bîr kirin?.. Her çi di pey re dengê xwe kiribin jî, ew kî bû nebihîst?..
Müşerref Xanim radiweste:
“We çi qas ‘Hahaka, ez xwe bigihînimê!’ dûvdirêj kir ha,” dibêje.
Sami Beg bi rûdêna zarokeke ku nehisiyek kiribe, wê erê dike.
“Ji ber ku?…” dibêje Müşerref Xanim.
Sami Beg destê xwe wisa ba dide û berdide… paşê kurtebir dibêje:
“Ji ber ku… ji ber ku ez ê ji we re tiştekî bêjim, Müşerref Xanim…”
“Ax… ax…” nabêje û tenê dinihêre Müşerref Xanim.
“Çêdibe em qasekê li vî bexçeyê çayê rûnin, ezbenî?..”
“Nizanim… Ma dinya necemidî, Sami Beg?..”
“Wîî, malava, cemidandina çi?..”
Müşerref Xanim ji hewa cemidî jî xweşhal e.
Ê, bi rastî jî ev bi mehan bû awirên Sami Beg jî ne awir bûn ha… Ew çi awir bûn wilo, nava mirov dihelandin… te digot mêrik bi çavên xwe dipeyive malava. Li pêşiya masê rûdinişt, wisa pir hindik çavên xwe kwîr dikirin… Ma awirên wî çi nedigotin ku… Ji tirsa ku hinek ê pê bihisin ziravê Müşerref Xanimê diqetiyan. Axir paşê wekî ku nedinihêrt dikir, têkilî mijûlahiya civatê dibû Sami Beg. Ma yekî ji nav civatê bidîta wê çi bibûya qey?.. Ma wê bigota, “Ka tu li jinikê, çawa awiran dikişîne ser xwe?” Helbet na… Heke bigota jî… bila bigota… Dîsa jî ji bo Müşerref Xanimê ev şermeke şîrîn bû. “Ez hew diçim wê çayxaneyê…” jî nedigot qet. Heke bigota jî, qey hefteyeke din wê ji bîr nekira?..
Ixlamûrên xwe tev didin.
Bêdeng dimînin.
Müşerref Xanim li hat û çûya di ber bexçe re dinihêre. Jê haydar e ku Samî Beg wisa di kêlekê re carinan awiran jê vedide. Ev jî baş e, xem nake lê… “Êdî bila bêje heyra, bê wê çi bêje, hek…” Û vedigere heme wisa li Sami Beg dinihêre.
Sami Beg, birûyên xwe piçekî hildide û dibêje:
“Ezbenî, ev bi mehan e ez tiştekî difikirim…”
Dîsa pir di tamê de dibişire Müşerref Xanim. Ji ber ku, “Wê bêje… wê bêje…” dibêje di dilê xwe de.
“Gotina vê ji min re pir muhîm e, Müşerref Xanim. Ez hêvî dikim…”
Berê xwe dide Müşerref Xanimê Samî Beg.
Disekine.
Müşerref Xanim bi meraqdarî li Sami Beg dinihêre.
“Ez hêvî dikim…” dibêje Sami Beg dîsa.
Müşerref Xanim bi liva serê xwe wekî ku alîkariyê pê re dike.
Û… Sami Beg bar hildigire:
“Ez hêvî dikim ji bo we jî maneya vê mijarê hebe bi qasî ku ji min re bi qîmet e…” dibêje.
Paşê, bê deng dibin.
Ji nû ve ixlamûr tên.
Paşê li hev dinihêrin.
Sami Beg, birûyên xwe hildide û zorê dide xwe ku bikene.
Qet ne rewan e lê çi namîne ku Müşerref Xanim destê xwe dîne ser yê Sami Beg.
“Ka bisek, ez tiştekî din ji we re bêjim, ezbenî…” dibêje Sami Beg.
Müşerref Xanim hêrs dibe, lê ma dikare bibêje “Ka dev ji tiştekî din berde!”?..
“Ez ê çîroka ‘John and Mary’ ji we re bêjim…”
“Ohh, ez ji wan çîrokên ciwanan hez nakim.”
“Kê got çîroka ciwanan e Müşerref Xanim, tam li gora me ye…”
“Ê naxwe, deka bêjin, ji dêla di dilê we de bimîne.”
Sami Beg, teliya xwe dike guhê xwe, wekî ku bêje ez vê kilamê baş dibêjim, çavê xwe, birûyên xwe dilebitîne, wekî dînan dinihêre, dibêje, dibêje…
“Ezbenî, ev John û Mary du mirovên ixtiyar in. Li mala ixtiyaran dimînin. Wê dawiya hefteyê, li pêşiya malê, di binê verandayê de ne ezbenî, li ser kursiyên deydikî di rex hev de rûniştine, li çûna rojê temaşe dikin.
Erê, li ‘çûna rojê’ temaşe dikin…
Ji ber ku, naverojê nas û kesên herdukan jî hatine… Wisa xweş û bêş… Kêfxweşî, henek… Zarok, bûk, zava, nevî… filan û bêvan, paşê hemûk çûne.
Û her weha, roj jî diçe, ezbenî!
Paşê, Maryê berê xwe daye John, gotiye ku:
‘John, em jî bizewicin?’
John awirek dayiyê.
Çi gotiye?..
‘Ma kî wê bi me re bizewice, Mary!’”
Û pîkeniyek bi Sami Beg dikeve.
Bi nav Müşerref Xanim di ber xwe de dibêje:
“Hah, jixwe mêr her tim weha ne…”
Paşê jî xwe nêz dike û dibêje:
“Çavê we jî di ciwanan de ye, Sami Beg…”
“Canim, we ev ji ku derxist, Müşerref Xanim?”
“Ê, hûn jî çawa destê Özgeyê wisa maç dikin… Ha?..”
“Malava Müşerref Xanim, ma ez destê we jî maç dikim, ne…”
“Peek ma naxwe, gava hûn destê min maç dikin li eniya xwe dixin, Sami Beg!..”
Pîkeniyeke din bi Sami Beg dikeve…
“Destê wê Özgeyê li eniya xwe bixin… ma qey ez diya we me?”
Sami Beg, ji kena zikopişto dibe:
“Maxane, ew keçik di şûna neviya min de ye…” dibêje.
“Lêê! ‘Ma kî wê bi me re bizewice, Mary?’ Ha?..”
“Canim yekî Emerîkî wisa li hev aniye ha.”
“Ax ev çi ixlamûr e, min jê hez nekir jixwe…” dibêje Müşerref Xanim.
Sami Beg hêdîka xwe nêzî wê dike, dibêje ku:
“Em jî bizewicin, Müşerref Xanim?..”
Bêdengiyeke kûr peyda dibe.
Müşerref Xanim çawa hewl dide hestnazikiya xwe veşêre.
“Nizanim ku, ma li me tê, Sami Beg?..” dibêje. “Piştî vî emrî…”
“Çima li me nayê!..”
“Wisa nebêjin Sami Beg, wisa nebêjin… Hedê em vê wekî henekekê bihesibînin, bila?”
“Çima henek be ezbenî, çima?..”
Gotin ji Müşerref Xanimê çênabe.
Paşê jî xwe nagire, dibêje:
“Wê kurê min çi bibêje, Sami Beg?..”
Sami Beg, bi acizî, wekî ku bi kotek xwe radigire…
“Wê yên we çi bibêjin, Sami Beg?..” wer ji ya xwe nayê xwar Müşerref Xanim.
“Ma çi ji wan re, ezbenî, rica dikim…”
Bêdeng dibin.
“Ma dinya cemidî, yan?” dibêje Müşerref Xanim.
Sami Beg qet jî ji desthilanîn nakeve:
“Ca li min Müşerref Xanim, hûn jî nasnameya xwe bidin min, ez sibê dest bi haziriyan bikim. Paşê, ma çi ji wan re?.. Ne sêwiyên me hene, ne sebiyê me… Ma ne Xwedêkî, her yek di berê jina xwe… berê mêrê xwe de ye… hek!..”
“Erê lê, hema wisa, hê em nefikirîn…”
“Ma em ê çi fikirin?.. Em hev diecibînin… naecibînin?.. Ma ne wisa ye naxwe?.. An naxwe hûn, min naecibînin Müşerref Xanim?..”
“Min tiştekî wisa negot, Sami Beg…”
“De hedê, ka nasnameya xwe bidin min…”
“Hek, ez nikarim wisa bêyî nasname bigerim… Sed belayê dinyayê hene, Sami Beg…”
“Ma nasnameyeke we ya din nîne?..”
“Heye, li malê ye!”
“Ê, temam! Kerem ke rabe, em diçin, ezbenî…”
***
Li serê kuçê radiwestin.
Bêdeng dimînin.
“We ez li ku zeft kirim Sami Beg?..” dibêje Müşerref Xanim.
Sami Beg dikene.
“Sami Beg… Sami Beg… Nebe nebe ev henekeke we be.”
“Nisan biiir…” dibêje Sami Beg kenewer.
“Hedê tu jî, ew hê nû derbas bû…”
Müşerref Xanim ji çenteyê xwe nasnameya xwe derdixe.
Sami Beg bi caran malavayiya wê dike û derbasî wî aliyê kuçê dibe. Paşê jî li xwe difilite û nasnameya di destê xwe de jê re dihejîne ji dûr ve. Paşê jî maç dike gelo, yan?..”
“Hek, dîsa li eniya xwe xist!..” dibêje Müşerref Xanim.
Paşê jî ji xwe re dibêje:
“De hedê Mary, em biçin mala xwe…”
Werger: B.Ronîzêr
Werger/Translation 